Vanaf 2025 zal de Belastingdienst strenger controleren op schijnzelfstandigheid onder zelfstandigen. Dit brengt veel onzekerheid met zich mee, vooral voor ZZP’ers die willen blijven werken zonder juridische of fiscale problemen. Gelukkig kun je als zelfstandige prima blijven ondernemen zolang jouw opdrachten voldoen aan de wet- en regelgeving. In deze blog lees je alles wat je moet weten over de Wet DBA en krijg je praktische tips om zonder zorgen te blijven ondernemen.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid houdt in dat je formeel als ZZP’er werkt, maar in de praktijk een werkrelatie hebt die sterk lijkt op een dienstverband. Denk hierbij aan:
- Langdurig werken voor dezelfde opdrachtgever.
- Geen autonomie over hoe en wanneer je je werk uitvoert.
- Afhankelijkheid van één opdrachtgever.
Als de Belastingdienst dit als een verkapt dienstverband beschouwt, kan dit grote gevolgen hebben voor jou en je opdrachtgever.
Waarom worden de regels aangescherpt?
De overheid wil misstanden op de arbeidsmarkt aanpakken en zorgen voor een gelijk speelveld tussen werknemers en zelfstandigen. Dit betekent dat opdrachtgevers aan strengere eisen moeten voldoen om te bewijzen dat er geen sprake is van een dienstverband. De aanscherping van de handhaving zorgt ervoor dat jij als ZZP’er extra alert moet zijn op hoe je je werk organiseert.
Waarom een BV oprichten geen oplossing is
Sommige zelfstandigen overwegen een BV op te richten om schijnzelfstandigheid te vermijden. Dit is echter geen waterdichte oplossing. De Belastingdienst kijkt naar de feitelijke aard van de werkrelatie, niet naar de juridische vorm. Of je nu werkt via een eenmanszaak of een BV, als je werkrelatie kenmerken van een dienstverband heeft, kun je alsnog als schijnzelfstandige worden aangemerkt.
Gevolgen van schijnzelfstandigheid
Als de Belastingdienst oordeelt dat je schijnzelfstandig bent, heeft dat vergaande consequenties:
- Terugbetaling van premies en loonheffingen: Je opdrachtgever moet alsnog sociale premies en loonheffingen betalen.
- Boetes: De Belastingdienst kan boetes opleggen aan de opdrachtgever.
- Verlies van fiscale voordelen: Denk aan de zelfstandigenaftrek en MKB-winstvrijstelling.
- Rechtspositie als werknemer: Je kunt met terugwerkende kracht aanspraak maken op werknemersrechten zoals ontslagbescherming en doorbetaling bij ziekte.
Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid?
Gelukkig zijn er manieren om problemen te voorkomen. Let op de volgende punten:
- Specialistische kennis en eigen methodieken: Leg uit dat jij als ZZP’er je unieke expertise en aanpak inzet, zelfs als je de middelen van de opdrachtgever gebruikt.
- Eigen aansprakelijkheid: Maak duidelijk dat jij verantwoordelijk bent voor het resultaat van je werk en eventuele fouten (bijvoorbeeld via je beroepsaansprakelijkheidsverzekering).
- Zelfstandige planning: Benadruk dat jij bepaalt hoe en wanneer je je taken uitvoert, binnen de afspraken met de opdrachtgever.
- Meerdere opdrachtgevers: Werk niet te lang exclusief voor één opdrachtgever.
- Ondernemersrisico: Draag zelf het risico voor je werk en zorg voor duidelijke afspraken over aansprakelijkheid.
- Eigen middelen: Gebruik je eigen materialen en middelen.
Hoe beoordeel je je situatie?
De Belastingdienst biedt de Beoordeling Arbeidsrelatie-tool aan. Hiermee kun je inzicht krijgen in je status. Let op: de uitkomst is niet definitief, maar kan wel een goede indicatie geven. Daarnaast is het verstandig om je contracten en werkwijze regelmatig te laten toetsen door een expert.
Praktische stappen om problemen te voorkomen
- Evalueer je huidige werkrelaties: Werk je al langere tijd voor één opdrachtgever? Overweeg om nieuwe klanten aan te nemen.
- Houd je administratie op orde: Zorg voor heldere overeenkomsten en documenteer je werkrelaties goed.
- Vermijd schijnoplossingen zoals een BV: Focus op het naleven van de regels in plaats van juridische constructies.
Regelmatige toetsing van opdrachten
Om zeker te zijn dat je aan de wet voldoet, is het belangrijk om regelmatig je opdrachten te evalueren. Bespreek met je opdrachtgever hoe de samenwerking is vormgegeven en leg deze afspraken zorgvuldig vast.
Conclusie: Blijf ondernemen zonder zorgen
Hoewel de aangescherpte regels rond de Wet DBA voor onzekerheid kunnen zorgen, is er geen reden tot paniek. Door goed voorbereid te zijn, je werkrelaties zorgvuldig te beheren en aan de wettelijke criteria te voldoen, kun je gewoon als ZZP’er blijven werken. Kies voor opdrachten die passen binnen de kaders van de wet en blijf alert op veranderingen in regelgeving. Zo behoud je je zelfstandigheid en ondernemersvrijheid.