De impact van de Wet DBA op informatiebeveiliging
De Wet DBA is bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, maar heeft onbedoeld tot onzekerheid geleid bij organisaties. Om boetes en naheffingen te vermijden, kiezen veel organisaties ervoor om zzp’ers niet langer in te huren. Dit betekent dat tijdelijke specialisten verdwijnen, terwijl de noodzaak voor deskundigheid op gebieden zoals informatiebeveiliging blijft bestaan. Hierdoor ontstaan nieuwe uitdagingen, vooral bij de implementatie van normen als BIO en NEN 7510.
Minder expertise, meer risico’s
Voor die organisaties betekent dit concreet dat zij minder externe expertise tot hun beschikking hebben. De verantwoordelijkheid voor informatiebeveiliging verschuift naar interne medewerkers, die vaak al een volle agenda hebben en niet over de juiste achtergrond beschikken. Dit leidt tot verhoogde werkdruk en vergroot de kans op fouten en blinde vlekken in de beveiliging. Een specialistische rol, zoals een CISO of security officer, is niet zomaar op te vullen door een willekeurige IT-medewerker of beleidsadviseur.
Complexiteit van BIO en NEN 7510
BIO en NEN 7510 zijn complexe normen die specifieke kennis vereisen. Ze gaan niet alleen over technische beveiliging, maar ook over risicomanagement, governance en wetgeving. Dit vraagt om expertise in onderwerpen zoals logging, toegangsbeheer, incidentrespons en verwerkersovereenkomsten. Zonder diepgaande kennis van deze normen lopen organisaties het risico op onvolledige implementatie, wat kan leiden tot beveiligingsincidenten en sancties van toezichthouders.
Onvoldoende interne capaciteit
Veel organisaties hebben deze expertise niet in huis en worstelen met de implementatie van BIO en NEN 7510. IT-afdelingen zijn vaak gericht op operationele taken, terwijl informatiebeveiliging een strategische en organisatiebrede aanpak vereist. Hierdoor worden processen onvoldoende geborgd, ontbreekt structurele monitoring en blijft security-awareness een ondergeschoven kindje. Externe ondersteuning werd vaak ingezet om dit gat te vullen, maar door de Wet DBA is dat nu lastiger.
De risico’s van een “zelf doen”-aanpak
Een “zelf doen”-aanpak zonder voldoende kennis brengt grote risico’s met zich mee. Denk aan een zwak wachtwoordbeleid, onvoldoende logging van kritieke systemen, incomplete Data Protection Impact Assessments (DPIA’s) en gebrekkige security-awareness onder medewerkers. Zonder specialistische sturing worden maatregelen ad-hoc uitgevoerd, ontbreekt er samenhang en ontstaat schijnveiligheid: het idee dat alles goed geregeld is, terwijl fundamentele kwetsbaarheden blijven bestaan.
Minder grip op data en externe partijen
Daarnaast leidt de interne aanpak tot minder grip op data en externe partijen. Hoewel zzp’ers worden geweerd, blijft er vaak samenwerking met IT-leveranciers bestaan. Zonder de juiste expertise binnen de organisatie worden contractuele afspraken zwak geformuleerd, blijft toezicht op leveranciers achter en worden risico’s onvoldoende beoordeeld. Dit kan leiden tot situaties waarin gevoelige gegevens niet goed beveiligd zijn, zonder dat de organisatie het doorheeft.
Non-compliance en juridische gevolgen
Hierdoor ontstaat non-compliance met BIO en NEN 7510, wat niet alleen een risico vormt voor de beveiliging, maar ook juridische gevolgen kan hebben. Toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens en accountants die ISO/NEN-audits uitvoeren, kunnen tekortkomingen constateren, wat kan leiden tot boetes, herstelmaatregelen en reputatieschade. Het idee dat alles intern regelen veiliger zou zijn, blijkt in de praktijk vaak een misvatting.
Oplossingen: kennisopbouw en slimme samenwerkingen
Om deze risico’s te beperken, zijn investeringen in training en kennisopbouw essentieel. Awareness-trainingen en specifieke opleidingen over BIO en NEN 7510 helpen interne medewerkers om een basisbegrip van informatiebeveiliging te ontwikkelen. Dit verkleint het risico op menselijke fouten en zorgt ervoor dat beveiligingsmaatregelen niet alleen op papier bestaan, maar daadwerkelijk worden nageleefd. Dit is een van de maatregelen die ik altijd bepleit in organisaties.
Daarnaast kunnen slimme samenwerkingen, zoals detachering en shared services, een oplossing bieden. Concepten als CISO-as-a-Service maken het mogelijk om toch de benodigde expertise in te zetten zonder directe afhankelijkheid van zzp’ers. Dit biedt flexibiliteit en voorkomt dat organisaties volledig op zichzelf aangewezen zijn. Dit is een van de diensten die ik aanbied, maar daarover wellicht een andere keer meer.
Een risico-gebaseerde aanpak
Tot slot is een risico-gebaseerde aanpak cruciaal: niet elke organisatie heeft continu een fulltime specialist nodig, maar wel op cruciale momenten. Bijvoorbeeld bij risicobeoordelingen, audits en incidentonderzoeken. Door goed in kaart te brengen wanneer externe expertise écht nodig is, kunnen organisaties bewuste keuzes maken in plaats van reactief te handelen.
Bestuurders: hoe grip houden op informatiebeveiliging?
Bestuurders kunnen grip houden op informatiebeveiliging door duidelijke eigenaarschap binnen de organisatie vast te stellen. Door security niet alleen bij IT, maar bij het management te beleggen, ontstaat een structurele aanpak. Het combineren van interne kennisopbouw met gerichte externe ondersteuning voorkomt dat de Wet DBA leidt tot verzwakte informatiebeveiliging. Uiteindelijk gaat het niet om de vraag of zzp’ers wel of niet worden ingehuurd, maar om hoe organisaties hun informatie veilig en compliant houden in een steeds complexere digitale wereld.